A LOITA
A loita (palé en grego, de onde vén palestra) é o deporte
máis antigo e popular no mundo enteiro por constituir a primeira forma de
combate sen armas.
As escenas de loita dos heroes gregos contra os seus
salvaxes adversarios, constituiu a forma máis clara de representar o
enfrontamento da civilización e do espírito contra a barbarie.
Segundo certa versión, a loita foi inventada pola filla de
Hermes, Palestra, para a alegría de toda a terra. Outros din que foi Perseo cando se enfrontou a Cerción, e incluso a deusa Atenea, aparece como inventora
deste deporte e das regras que o regulan.
Ademais da popularidade da loita entre a xente sinxela,
tamén era deporte favorito entre os grandes personaxes. Platón, asegura que a
loita exercita todo o corpo, outorgándolle elasticidade e beleza, e Plutarco
sostén que a vitoria dos tebanos sobre os espartanos debeuse á habilidade de
aqueles para este deporte. Algúns chegan ao extremo de definilo como unha
combinación de arte e ciencia.
Na Grecia antiga existían dous tipos de loita:
a) horcía palé. Loita na area. O seu obxectivo era
simplemente derribar ao adversario. Era a forma de loita máis popular e, por
iso, incluíase no programa dos xogos, como parte do pentatlón.
b) kato palé. Loita na lama. O seu obxectivo era a rendición
do contrario. Este deporte parecíase ao pancracio, no sentido de que os
contrincantes continuaban o combate mesmo cando xa caíran ao chan, pero
diferenciábase en que no kato palé estaban prohibidos os golpes e só se
aplicaban chaves.
Quen contra quen?
As parellas decidíanse por sorteo. Os Helanodikes botaban
nun xarrón de prata uns anacos de madeira de tamaño dunha xudía, en cada un dos
cales estaba gravada unha letra. Había tantas letras como atletas
participantes. Antes de que cada atleta collera unha das pezas de madeira,
aproximábase á mesa onde estaba o xarrón e dirixía unha breve oración a Zeus.
Enfrontábanse entre sí os que encontraran a mesma letra.
Seleccionábanse cinco parellas de atletas como mínimo e oito
como máximo. Cando o número de atletas era impar, un deles tiña que pasar ao
segundo turno, sen loitar. Era o chamado éfedros. A efedría concedíalle a
vantaxe de combatir máis descansado. Por isto, nalgunhas inscricións, os
atletas fan unha referencia especial ao feito de gañar cótino competindo en
todas as probas.
Nestes deportes duros non se facía ningunha parada no
transcurso das probas; pero en raras ocasións algún combatinte solicitou unha pausa
para descansar e restañar as feridas.
Como competían
As chaves e técnicas que empregaban eran múltiples e
recibían diversos nomes. As máis frecuentes eran as chaves no pescozo, na
cintura, e tamén outra cos brazos e pulsos.
Os atletas competían co corpo cuberto de aceite e area. O
aceite impedía que penetrasen nos poros o po e a area. A area que se botaban
sobre o corpo untado de aceite axudaba a que non esvarasen as mans dos
loitadores.
Ao final, quitábanse esta capa de aceite e po cunha raedera,
o estrínxilo, instrumento alongado e
curvo por un dos extremos que formaba
parte indispensable do equipo atlético. |
| Co estrinxilo na man |
Para que alguén se proclamase vencedor na horcía pale, tiña
que derribar ao adversario tres veces, ou obrigarlle á "apagoreuein"
(rendición). Considerábase caída cando calquera parte do corpo tocaba o chan.
Se os loitadores caían ao mesmo tempo, non se tiña en conta. O atleta esgotado
tiña o dereito de aceptar a súa derrota e levantaba o dedo índice.
Se o resultado do combate era dubidoso, ofrecíase a coroa a
Zeus.
Tamén a loita tiña as súas normas, que debían respeitar os
contrincantes. Estaban prohibidos os golpes e as chaves en órganos xenitais, os
trabazos e a pelexa fóra dos límites do cuadrilátero. Cando traspasaban ditos
límites, os xuíces interrompían o combate. Tamén estaba prohibido suxeitar as
pernas, pero se podían entrelazar coas do adversario para derribalo.
Aínda que non cabe dúbida de que a loita era unha
competición moi dura, só se sabe dunha única vítima mortal, no 484 a. C., cando
ao saltar, un loitador rompeu o pescozo.
O recinto onde se levaba a cabo a horcía palé denominábase
skama, un cuadrilátero, que estaba excavado e recuberto de area. O segundo tipo
de loita tiña lugar nun terreo humedecido ata o extremo de converterse en
barro.
"...apenas catro anos despois de adicarte á loita, xa
ninguén no pobo te recoñece, ata os cans te miran coma un estraño. Se viras o
teu semblante no espello, tamén ti xurarías “de veras,ese non pode ser
Estratofón”...
O PUXILATO
A pigme (puxilato) é un dos deportes que, apareceron na
prehistoria. Polos achados arqueolóxicos sabemos que este deporte gozaba de
gran popularidade entre os habitantes de Creta e das Cíclades, e que os
loitadores levaban non só guantes, senón tamén cascos protectores para evitar
os golpes na cabeza. Na Grecia antiga é Homero quen o menciona por primeira
vez, onde conta que Epio gañou a Evríalo.
Como inventores deste deporte dítanse a varios deuses, como
Heracles, Teseo, Apolo. Pero a pesares da súa longa historia, empezou a formar
parte das probas dos Xogos Olímpicos no 688 a. C. O primeiro vencedor foi
Onomastós de Esmirna, quen fixou, ademais , as normas deste deporte.
Dise que os púxiles cubríanse as mans con finas tiras de pel
de boi, coa fin de protexer as articulacións dos dedos e dos pulsos, e tamén
para suavizar os golpes. A lonxitude destes "malakoí imantes" (tiras
brandas), oscilaba entre tres e tres metros e medio.
Estas tiras brandas utilizáronse ata finais do século V a.
C., época en que foron sustituídas por outras que se chamaban
"sfaires" (esferas). A finais do século lV a. C., este tipo de tiras
foi sustituído por luvas de puxilato, os oxeis, reforzados nas articulacións
dos dedos con coiro duro. As xemas dos dedos quedaban ó descuberto, e chegaban
ata a metade do antebrazo, onde remataban nunha grosa capa de la. Estes
"imantes" empregáronse en Grecia ata o século ll d. C.
En época romana inventouse o caestus, luva reforzada con
ferro e chumbo, e, en ocasións, cravos, nas articulacións dos dedos.
Se observámola evolución, comprendémolos cambios na técnica
do deporte, e tamén a evolución do deporte en xeral. Na descrición máis antiga
dun combate de puxilato, Epios vence ó seu adversario cun forte golpe na cara,
derribándoo ó chán, pero apresúrase a levantalo, o que vén a expresar o
espírito deportivo que reinaba entón.
Naquela época, o puxilato esixía axilidade, destreza e
intelixencia: en resumidas contas, arte. Coa aparición dos oxeis imantes, os
golpes adquiriron maior dureza e os combates perderon en técnica pero fixéronse
máis defensivos e violentos. O que revestía maior importancia era a
constitución física, non a intelixencia. É característico o casco, capaz de
evitar golpes dos adversarios durante días enteiros. Nesta época na que o
puxilato se masifica, os espectadores, olvidados xa dos ideais dos heroes
mitolóxicos, o único que desexan é violencia.
A medida que as luvas evolucionan, aumentou o múmero de accidentes,
en ocasións mortais. O máis frecuente: caras desfiguradas, sobretodo o nariz,
os dentes e as orellas, polo que estes deportistas eran con frecuencia obxecto
de burla dos poetas satíricos.
Os púxiles entrenábanse máis ou menos coma hoxe en día. Cubríanse
sempre as orellas coas epotides. Moitas veces entrenaban loitando amarrados só
por un extremo das mans, exercicio coñecido acroquiriasmós. Cando non tiñan
adversario para o adestramento, os púxiles realizaban un exercicio como se o
tivesen enfronte. Noutras ocasións, empregaban ó córix, que colgado do teito
chegáballes á altura dos ombreiros. Co córix adestraban diferentes tipos de
golpes,
Tamén adestraban con levantamento de pesas. En Olimpia
encontrouse unha lousa de 143’50 kg que leva unha inscripción en orgullo do
atleta Bibon por tela levantado por riba da cabeza cunha soa mán.
O adestramento era semellante ó dos actuais, os combates
propiamente ditos eran moi distintos. Na antigüidade, non se levaban a cabo nun
espazo delimitado por cordas, o que reduciría a capacidade de movemento dos
atletas e contribuiría a que un dos adversarios propinara golpes definitivos ó
outro. Tampouco había un tempo determinado, remataba cando un dos contrincantes
caía sen sentido ou cando se rendía. Ó final da xornada se ninguén se
proclamara vencedor podía aplicarse o clímax, sistema segundo o cal os púxiles
recibían golpes sucesivamente e sen poder defenderse. Alcanzaba a vitoria o que
era capaz de resistir máis golpes. Decidíase por sorteo quén asestaría o primeiro
golpe. O clímax era un sistema moi duro, só se aplicaba en casos excepcionáis,
non había pausas, aínda que se di que o árbitro, podía interrompir o combate
para recuperar forzas e curar as feridas.
Resulta impresionante que os púxiles se dividiran en categorías
segundo a idade, pero non segundo o peso. As parellas de adversarios elixíanse
por sorteo.
Co transcurso do tempo, o deporte foi perdendo en técnica e
en velocidade.
Pola representación do puxilato na arte, observanos que os
atletas empregaban as dúas mans. Mantiñan unha postura máis erguida que na
actualidade, e asestaban golpes directos.
Os púxiles tamén tiñan gran mobilidade nas pernas, e sempre
intentaban levar ó adversario ante a luz do sol, para que este non puidese
observar ben os seus movementos.
Non debían de existir moitas regras no puxilato. Estaban
prohibidos os trabazos, os golpes nos órganos xenitais, e as chaves.
O PANCRACIO
O pancracio era unha combinación de loita e puxilato. Non o
atopamos en Homero, e aparece nos Xogos Olímpicos no 648 a. C.
Disfrutaba de gran popularidae, os vencedores foron
mencionados por grandes poetas.
Anque o pancracio se combinaban a loita e o puxilato, gabía
elementos dos que carecían ámbolos deportes. Os atletas non levaban imantes, e
por iso podían asestar golpes co puño e coa palma da man. Ó contrario que na
loita libre, admitíanse os golpes coas pernas en tódalas partes do corpo. En
líneas xerais, permitíanse tódalas chaves da loita e tódoslos golpes de
puxilato, e só estaban prohibidos os trabazos, mete-los dedos nos ollos, boca e
nariz do contricante ou rabuñalo. Tales prohibicións non se aplicaban no
adestramento dos atletas de Espata, que consideraban o pancracio como
preparación para a guerra.
Existían dous tipos de pancracio: o orzostaden e o kato
pancracio. No primeiro, os contrincantes intentaban derribarse mutuamente, e no
segundo, un deles lanzábase sobre o ouro, con intención de inmovilizalo e
obligarlle a que se rindera. Nos xogos competían na modalidade de kato
pancracio, mentras que o orzostaden, exercicio máis liviano, reservábase para
os adestramentos.
No combate, os atletas tiñan que aunar forza e intelixencia.
Existían certas técnicas que se aplicaban con frecuencia.
Cando un dos loitadores cáis ó chan, o adversario
aplicáballe unha chave moi perigosa. Normalmente isto significaba o final do
combate.
Ningún comentario:
Publicar un comentario