mércores, 26 de abril de 2017

MITOS DE PRIMAVERA

Como contaban os gregos aos seus fillos o cambio das estacións, iso do paso do frío e infértil inverno a doce e fecunda primavera?
Procuremos a información a través de tres mitos:
O Rapto de Perséfone:


















1- Adiviña  cal destas esculturas de Bernini corresponde ao mito do rapto de Perséfone.
2- Que historia de amor imposible recolle a segunda das esculturas? Relata o mito.

Para axudarte na solución das preguntas podes ver as seguintes montaxes:

Apolo e Dafne: Un amor imposible.


Orfeo e Eurídice:

Para ver esta versión  Narrador de Contos: Orfeo e Eurídice



3- Quen era Orfeo? A quen se ofrecen as danzas iniciais da tribo que trouxo a chuva na primavera, que deusa se presenta grazas a súa música? logo hai outra danza na honra doutra deusa no tempo das colleitas a que deusa se dedican?
4- Quen era Eurídice? Quen era o personaxe que a persegue polo bosque?
5- Por que morre Eurídice? Que fai entón Orfeo?
6- Que lle sucede no Mundo dos Mortos? Quen o transporta ata a corte de Hades?
7- Puido liberar a Eurídice do mundo das sombras?
8- Resume como remata a vida de Orfeo.
9-A que illa contan que chegaron os restos de Orfeo? Por que será famosa esa illa?
10- Resume coas túas palabras o seguinte mito de primavera:


domingo, 23 de abril de 2017

AS GUERRAS QUE PROVOCARON O PASO DAS SOCIEDADES DA GENS ÁS ESCRAVISTAS

DE CARA AO IMPERIO:

Despois de ver o que ocorreu en Atenas e o que pasou en Roma durante o proceso de democratización interno temos que botarlle un ollo ao que sucedeu con ambas cidades de cara aos seus veciños, porque ambas pasarían tamén por situacións bélicas paralelas, a loita cos seus veciños. No caso de Atenas, a súa veciña Esparta pasará de ser unha aliada necesaria contra Persia nas Guerras Médicas a un inimigo nas guerras do Peloponeso e causa definitiva da frustración do seu imperio. no caso de Roma sometidos todos os pobos presentes na península Itálica, vai ter que enfrontarse a Cartago nas guerras Púnicas o que lle permitirá consolidar un imperio, neste caso si, nunha prolongada conquista de territorios cara ao Occidente e ao Oriente.





As guerra serán consecuencia da conquista de novas terras (aliadas nalgúns casos) e dun aumento moi significativo do número de escravos que  se convertirán en motor das novas sociedades militarizadas nas que a ambición de poder, as revoltas e asasinatos ou as guerras civís serán o camiño ineludible cara ao imperio.




A LOITA PATRICIO-PLEBEA POLA EQUIPARACIÓN DE DEREITOS EN ROMA


Un rei etrusco chamado Tarquinio foi o último dos sete reis que gobernou en Roma. A súa soberbia levouno a perder o poder e ser expulsado da cidade polos patricios no ano 509 a. C. Isto provocou unha guerra contra outras cidades etruscas que querían recuperar  Roma. Os romanos gañaron e Roma sería gobernada polos patricios, terratenentes que formaban o Senado, un consello de deliberación para os anteriores reis.

OS PATRICIOS: Eran as familias fundadoras de Roma e os seus descendentes que se repartían as terras propiedade comunal de Roma, o ager públicus, Pola súa linaxe ou orixe tiñan todos os dereitos políticos reunido en Asemblea (Comitia Curiata) escolleran aos reis durante a monarquía, Pero tras da expulsión destes van a exercer o poder dende o Senado (Consello de representantes das vellas familias patricias) e elixir anualmente aos maxistrados para que gobernen a cidade.

OS PLEBEOSOs plebeos eran familias de pequenos campesiños, artesáns, obreiros e comerciantes chegados a Roma despois da súa fundación, polo que carecían de dereitos políticos (non podían participar de calquera dos órganos de goberno), pero como cidadáns que eran debían combater no exército e morrer pola cidade chegado o caso.  

 Así no ano 494 a.C. os plebeos ameazan aos patricios con marchar de Roma e fundar unha nova cidade se estes non conceden estes tres dereitos:
- Non perder a liberdade por impago de débedas.
- A creación dun maxistrado (Tribunos da plebe) con dereito a veto ante o Senado e os maxistrados.

- A creación dunha asemblea da plebe (concilia plebis).


A LOITA POLA EQUIPARACIÓN DE DEREITOS

Esta primeira folga xeral dos plebeos, foi o comezo dunha serie de reivindicacións que lograrán a equiparación de dereitos entre patricios e plebeos á altura do ano 287 a.c. Bótalle un ollo ao esquema deste proceso:

494 a.C. folga xeral plebea
451-449 a. C. Lei escrita
440 a.C.  permite os casamentos entre patricios e plebeos.
Do 409 a.C. ao 300 a.C. os plebeos van ir accedendo a cargos públicos como cuestura, consulado, censura, pretura, pontificado que antes eran exclusivos dos patricios.

287 a.C.A equiparación en dereitos é unha realidade dándolle o Senado forza de lei ás decisións das asambleas da plebe.

 A REPÚBLICA ROMANA; SENATUS POPULUSQUE ROMANUM (SPQR)

SENATUS: Era un consello de patricios experimentados (senes en latín: ancián). O Senado naceu na época da Monarquía, pero pasa a ser o centro neurálxico do sistema político romano durante á República, dominado polos patricios será a ferramenta máis poderosa para defender os seus privilexios.

POPULUS: O pobo votaba en asembleas ou comitia. As asembleas nas que o pobo podía exercer o seu dereito a elixir aos gobernantes, entre outros asuntos, pero en principio estas asembleas para votar  estaban só nas mans dos patricios. Logo apareceu a asemblea dos plebeos (Concilia plebis) para poder escoller aos seus propios maxistrados, os tribunos da plebe. 

Na época republicana será o Comitia centuraita (con unha gran maioría de patricios) quen escollera os cargos máis importantes ou con maior poder. A última asamblea era os Comitia tributa, con maioría de plebeos, inicialmente só válida para escoller cargos de menor importancia, pero coa equiparación de dereitos entre patricios e plebeos coa evolución da República será a asamblea máis democrática (un home un voto) e irá cobrando cada vez máis protagonismo ata ser crucial nos últimos momentos de crise da época republicana.

DO CURSUS HONORUM: Este é o nome que recibía a carreira política en Roma. Os distintos magistrati, maxistrados. Era o camiño a seguir para lograr ser cónsul, é dicir, primeiro ministro, e posteriormente senador, poder intervir directamente no goberno. Inicialmente exclusivo dos patricios, pero ao que van ir incorporándose pouco a pouco os plebeos, especialmente os máis ricos, claro está.

Como funcionaba a República Romana:

DA DEMOCRACIA EN ATENAS, CUESTIÓN DE XUSTIZA



Atenas debe unha gran parte da súa riqueza ao mar. O seu porto, o Pireo, permitiu converterse aos atenienses en grandes navegantes e mercaderes, tan distintos a outros gregos, especialmnete dos espartanos.

 DA MONARQUÍA Á OLIGARQUÍA: Exeo ou Teseo eran os reis mitolóxicos da cidade, exerceron monarquía válido ata que os chamados eupátridas (nobres) estableron unha Oligarquía entregando o poder a nove maxistrados, os arcontes, elixidos anualmente entre os nobles e un consello denominado Areópago. Pero os nobles eran os únicos que administraban xustiza e debían ser bastante inxustos xa que as leis non estaban escritas e obraban segundo os seus intereses.

AS LEIS ESCRITAS DE DRACÓN A SOLÓN:  Dracón foi un noble encargado de realizar un código escrito severo e favorable aos oligarcas (hoxe aínda se fala de leis draconianas como sinónimo de crueldade), pero as leis escritas foron un avance ao ser modificadas finalmente por Solón (594 a.C.) vexa,mos algunha destas leis aprobadas por Solón e que abrirían o paso á democracia posterior:
- Prohíbese que os debedores non sexan vendidos como escravos.
- Un sistema de votación  para unha nova Asemblea o Consello dos Catrocentos.
- Permitir ao pobo participar das asambleas e tribunais de xustiza.

TIRANÍA: A reacción non se fixo esperar as familias nobles opuxéronse a estes cambios e un cidadán rico denominado Pisístrato declarouse tirano no 546 a.C. aproveitando a desorde creada e procurando non incomodar ao pobo, cousa que os seus fillos, que lle sucederon, non farían provocando a chegada da Democracia.

CLÍSTENES E A DEMOCRACIA ATENIENSE: O goberno de Clístenes en 508 a.C. estableceu a Isonomía, é dicir a igualdade de todos os atenienses ante as leis, base da Democracia, Pobres ou ricos, podían ocupar un cargo público. tiñan os mesmos dereitos. Duplicou o dereito a voto nun Consello dos Quincocentos e reorganizou a sociedade para socavar o poder da aristocracia. Introduciu o ostracismo ( poder desterrar a un cidadán non grato por dez anos). este era o sistema que implantou:


Tratábase dunha democracia directa, coa elección de cargos por sorteo, promovía a participación (outorgando dietas aos máis pobres para que eles tamén participase), pero só un 20% da poboación de Atenas exercía esta fórmula de poder, mulleres, estranxeiros e escravos estaban excluídos.



Arconte: gobernante (de -arquía: mando,goberno)
Areópago: Tribunal de xustiza
Aristocracia: Os mellores ( aristos-), é dicir, os nobres no poder ( -cratos: poder, dominio).
Boulé: Consello.
Democracia: Os demos ( os barrios de Atenas, o pobo)  no poder (-cratos: poder, dominio).
Ecclesía: asemblea.
Heleia: Tribunais populares.
Isonomía: Instaurada por Clístenes, base da Democracia: iguais ( isos: igual) antes as leis (nomos: lei)
Monarquía: goberno ( -arquía) dunha soa persoa (monos-).
Oligarquía: goberno ( -arquía) duns poucos (oligos-)
Tirano: Poder unipersoal, acaparado por unha soa persoa.

mércores, 19 de abril de 2017

UNIDADE 4: ATENAS VERSUS ROMA

Tras percorrer a aventura das Olimpíadas na Unidade anterior e dar paso ao Teatro, entraremos de cheo na Grecia Clásica á vez que imos ir contrastando semellanzas e diferenzas con Roma.  Comprenderemos o proceso de evolución cara aos imperios da Antiguidade á vez que fagamos unha viaxe moi especial para sabermos como vivían os gregos e os romanos en detalle. Abordaremos tamén o terceiro dos grandes xéneros literarios, o da Lírica grecolatina e, finalmente, remataremos coas nosas visitas habituais aos campos da semántica e da mitoloxía.

1- O PASO DAS SOCIEDADES DA GENS ÁS SOCIEDADES ESCRAVISTAS

a) A invención da Democracia ateniense.

b) A loita pola equiparación de dereitos entre patricios e plebeos en Roma.


c)  As guerras converten as sociedades da gens en Atenas e Roma en sociedades escravistas.

2-ATENAS VERSUS ROMA
a) Atenas versus Esparta:Ver tema 3 do libro da aula.
b) Do século de Pericles a Alexandre Magno.
c) Atenas versus Roma. Ver temas 4 e 5 do libro de aula.
d) A morte de César, a crise da república.
e) A Roma dos doce Césares.

3- COMO VIVÍAN OS GREGOS/AS:
Como contarías unha viaxe no tempo de catro días á Grecia Clásica? Ímonos propoñer ser reporteiros/as do pasado viaxando e vivindo 4 días moi intensos na sociedade da Grecia do século V a.C. A sociedadde grega era tremendamente machista, especialmente en Atenas, por iso necesariamente unha das xornadas serás unha muller grega (libre ou escrava). Na viaxe que vas facer escollerás como mínimo 4 das seguintes posibilidades:

I- Na polis de Esparta.(Temas 3 e 6 do libro da aula)
II- No exército lacedemonio e/ou na flota ateniense. (Tema 3 e 4 do libro da aula)
III- Nunha casa ateniense. (Ver temas 5, 6 e 10 do libro)
IV- Asistir a unha celebración familiar nacemento, voda, enterro...(Temas 6 e 7 do libro)
V- Asistir a unha reunión da Ecclesía en Atenas.(temas 4 e 5 do libro)
VI- Nunha celebración pública en Atenas: Panateneas, Dionisias...(Temas 8, 10 e 11 do libro)
VII- Pasar unha xornada como escravo/a en Atenas.(Investigación)
VIII- Achegarse a Olimpia nas Olimpíadas. (Tema 9 do libro e na unidade 3 do blog).
EXTRA: A carón dun curioso personaxe: Sócrates e/ou Aspasia.

Para realizar estas reportaxes, semellantes ás dunha revista, podes consultar o libro da aula nos temas que se che indican e investigar pola túa conta na rede ou enciclopedias diversas (as fontes deben consultadas deben aparecer sempre na reportaxe ao igual que debes procurar acompañala das imaxes pertinentes).

4-COMO VIVÍAN OS ROMANOS/AS:
Ao igual que fixeches coa Grecia Clásica imos realizar unha viaxe como reporteiros/as do pasado á Roma Antiga. Catro etapas das cales dúas, como mínimo, serás muller e unha como home, e outra, tamén como mínimo, como escravo/a. As posibles etapas ou reportaxes que podes realizar son:

IX- Unha xornada dun neno/a dende que se ergue ata que se deita, incluíndo o paso polo "ludus" escola. (temas 6 e 7 do libro)
X- Nunha casa romana (Temas 5, 7 e 8)
XI- Nunha cea romana. (Tema 5 e 7)
XII- Asistir a calquera dos "ludi" romanos. (Tema 9 do libro)
XIII- Nun campamento romano.(Tema 4 do libro e investigación)
XIV- Asistir a unha celebración familiar nacemento, voda, enterro...distinta á que asistiches en Grecia.
XV- Na Gallaecia no comezo da romanización ou na máis romanizada.(Investigación)
XVI- Nunha cidade da Hispania romana: Mérida, Tarragona,..(Tema 12 do libro e investigación)

5- A LÍRICA:
Safo de Lesbos
Catulo de Verona
Horacio, os tópicos literarios e Ovidio. Non esquezas coñecer en detalle os principais tópicos e a famosa historia de Píramo e Tisbe incorporando ambos ao diario.
Podes consultar esta entrada tamén no libro da aula páx. 158-159

6- LÉXICO: Incorpora ao teu diario os seguintes exercicios 6.7-8 e 9 das páxinas 97, 111, 125, 141, 153 e os exercicios 4-5-6 e 7 da 169.

7- ROLIÑOS DE PRIMAVERA

PROBA DE AVALIACIÓN:
Lembra que o próximo exame de avaliación terá:
- Preguntas da Unidade 3 sobre as Olimpíadas.( Tema 9 do libro ou blog)
- Preguntas sobre o paso da sociedade da Gens á sociedade escravista (ver blog).
-  Preguntas sobre Atenas versus Esparta e Atenas versus Roma como, por exemplo, as causas da caída do imperio romano.
- Preguntas sobre como vivían os gregos e os romanos (as reportaxes ao pasado realizadas por cada quen).
- Preguntas sobre a Lírica grecolatina e os tópicos literarios (ver blog).
- Preguntas sobre os mitos de Primavera.(ver blog).