LÍRICA GRECOLATINA (II) CATULO

VIVAMVS, MEA LESBIA, ATQVE AMEMVS 

Vivamos, miña Lesbia  e amemos

RUMORESQVE SENVM SEVERIORVM

 e os rumores dos vellos máis severos

OMNES VNIVS AESTIMEMVS ASSIS.

todos estimemos un céntimo.

SOLES OCCIDERE ET REDIRE POSSVNT

Os soles poden morrere volver a nacer

NOBIS, CVM SEMEL OCCIDIT BREVIS LVX,

Nós, cando dunha vez, morra a breve luz,

NOX EST PERPETUA UNA DORMIENDA.

unha noite perpetua teremos que durmir.

DA MI BASIA MILLE, DEINDE CENTVM,

Dame mil bicos, logo un cento,

DEINDE MILLE ALTERA, DEIN SECVNDA CENTVM,

logo outros mil, logo, de segundas, un cento,

DEINDE VSQVE ALTERA MILLE, DEINDE CENTVM.

logo ata outros mil, logo un cento.

DEIN, CVM MILIA MULTA FECERIMVS,

Despois, cando unha morea de miles teñamos,

CONTVRBABIMVS ILLA, NE SCIAMVS

trabuquémolos para que non saibamos

AUT NEQVIS MALVS INVIDERE POSSIT

ou para que ningún malfadado poida envexarnos

CVM TANTVM SCIAT ESSE BASIORUM.

ao saber cantos bicos houbo.

                                                                 Carmina Catuli, V.

Catulo, un poeta do século I a.C. que amaba a Lesbia e compuxo poemas como este do que dispoñemos numerosísimas versións na rede. Aquí deixamos tres:

Lían ambos a Safo. De aí que Catulo chame a súa amante Lesbia, é dicir, amiga da poeta de Lesbos do século VII a.C. pero a relación amorosa volveuse tormentosa e finalmente rachou:

Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris.

Nescio, sed fieri sentio et excrucior.

                                         Carmina Catuli LXXXV

Odio e amo. Quizás preguntes por que fago isto.

Non o sei, pero sinto que así ocorre e martirízame.

HORACIO: É, sen dúbida, un autor afortunado ao que se lle asocia cos tópicos literarios máis coñecidos como son: o "carpe diem" ou o " beatus ille", temas recorrentes (xa usados polos autores gregos) que se fixeron populares e foron imitados polas literaturas europeas posteriores a partir das súas Odas e Épodos.

Efectivamente, Virxilio, que ademais de A Eneida, tamén foi autor das Xeórxicas, escribira este verso;
"Sed fugit interea, fugit irreparabile tempus" ( Georg. III 284)
  "Foxe entrementres, foxe irreparable o tempo"

nacendo así o tempus fugit, un dos tópicos máis coñecidos da literatura universal que está intimamente asociado ao carpe diem  do noso Horacio :

"Carpe diem, quam minime credula postero" (Oda I , 11)
" Aproveita o día, non confíes no mañá"

HORACIO E OVIDIO

Tamén Horacio puxo en criculación outro tópico o beatus ille  que aparece nos Épodos:

Beatus ille qui procul negotiis... Felíz aquel que lonxe dos negocios...

evoca este tópico dalgún xeito outro moi frecuente na literatura antiga e moderna o locus amoenus, o lugar ideal que foi esencial na poesía bucólica ou pastoril.





O poeta Horacio deixou dito non omnis moriar: non morrerei por enteiro! nunha das súas Odas:

Exegi monumentum aere perennius

regalique situ pyramidum altius,

quod non imber edax, non aquilo impotens

possit diruere aut innumerabilis

annorum series et fuga temporum.

Non omnis moriar, multaque pars mei

vitabit Libitinam: usque ego postera

crescam laude recens, dum Capitolium

scandet cum tacita virgine pontifex:

Dicar, qua violens obstrepit Aufidus

et qua pauper aquae Daunus agrestium

regnavit populorum, ex humili potens

princeps Aeolium carmen ad Italos

deduxisse modos. Sume superbiam

quaesitam meritis, et mihi Delphica

lauro cinge volens, Melpomene, comam

Carm. III 30

Efectivament, non morreu de todo. O uso actual dos tópicos está máis que vivo vexamos un par de exemplos:

OVIDIO: É un autor que xa coñecemos polas súas Metamorfoses, un conxunto de relatos míticos escritos en verso que describen os cambios ou transfiracións sufridas polos deuses, heroes ou heroinas dende as orixes dos tempos até os días que emerxe o imperio romano baixo Octavio Augusto. é un conxunto de historias de carácter épico tan singular que conservou ademais de coñecidos mitos escritos por autores gregos algúns que só a través del chegaron ao snoso días como é o caso do fermosísimo mito de Píramo e Tisbe:

Pero Ovidio tocou todos os xéneros dun xeito moi orixinal, escribiu as Heroidas cartas de amor en verso das mulleres da mitoloxía cuxos amores non foi correspondido: Helena, Penélope, Ariadna... e fíxose famoso grazas a un libro de amor , pero como se fose un tratado didáctico de como seducir  á persoa amada ( home e muller) e conservar o seu amor no Ars Amandi (arte de amar) compuxo fermosos poemas de amor en Amores ou Remedia Amoris. Coñezamos algún dos seus textos:

Un certo escándalo provocou na Roma de Augusto estes poemas atrevidos que foron o pretexto, pero non a causa real dun desterro do autor que morrería lonxe de Roma na afastada Tomis (unha cidade da Romania romanizada) onde compxo  Tristia onde expresa a soidade e o desespero por non poder volver a Roma, suplicando ao emperador o seu perdón.