A NOSA ODISEA PARTICULAR

Tras dez longos anos dunha guerra interminable os gregos conseguen tomar Troia mediante a famosa idea do cabalo de madeira, idea de Odiseo, deixando na porta simplemente un cabalo de madeira no que un grupo de gregos se agochan, finxindo que abandonaran a guerra e que o cabalo era un agasallo ou ofrenda aos deuses e símbolo de rendición. Cando os troianos se emborrachan e cae a noite, dormen trala celebración do seu suposto triunfo. Entón os gregos agochados no seu interior saen do cabalo, abren as portas ás súas tropas que matan a todos os troianos, destrúen e incendian a cidade.

Tras da caída de Troia na épica grega de Homero e noutros relatos mitolóxicos teñen gran presenza os regresos da guerra a Grecia. O regreso de Agamenón e de cada un dos heroes que remataron vivos a contenda, mesmo de Helena e de Menelao. Unha gran parte dos relatos mitolóxicos axiña van ser obxecto de diversas versións que logo servirán para darlle pulo a un novo xénero que vai nacer na Grecia Arcaica, pero que se desenvolverá plenamente na Clásica. Falamos do Teatro.

Mais antes de ir na procura das orixes deste xénero e das creacións máis espectaculares dos autores gregos debemos rematar esta parte do curso dedicada á Épica traballando con dúas obras universalmente coñecidas e de gran repercusión na literatura posterior. Referímonos á Odisea de Homero que fala do dilatado regreso de Ulises a Ítaca e, por outra banda, a Eneida do autor latino Virxilio que relata a fuxida do heroe troiano Eneas na procura dunha nova terra onde asentarse. Esta última obra vainos levar ás orixes de Roma, outra das cidades clásicas por excelencia.

A NOSA ODISEA PERSOAL

No libro de texto na páxina 50, actividade 4, podes atopar un resumo da vida deste heroe que recomendamos leas antes de comezar a túa propia Odisea para o que debes responder ás seguintes cuestións:

1- Unha cuestión previa sobre o seu cabalo é saber quen era Laoconte e por que unha serpe mariña lle vai atacar. Observa a imaxe deste adiviño desafortunado e conta que lle sucedeu..

Vaiamos logo informándonos da razón pola que Odiseo non chegará ao seu reino canda os outros caudillos gregos. Quen ocasiona o seu retraso? Por que motivo?

2- A Odisea de Homero pode dividirse en tres partes:

-Telémaco na procura do seu pai (cantos I-IV)

-Odiseo no país dos Feacios (cantos V-XII)

-O retorno a Ítaca.(cantos XIII-XXIV)

A primeira parte da Odisea transcorre en Ítaca, quen a protagoniza? Procura redactar o teu propio resumo destes primeiros cantos ( I - IV). Estas preguntas poden axudarte:

Quen é Telémaco? Que deusa lle convence para ir na procura de novas sobre o seu pai?

Quen mantiña retido ao seu pai nunha illa? (Podes atopar unha resposta no canto V no diálogo inicial entre os deuses). 

Que problema había en Ítaca ante a ausencia prolongada de Odiseo?

AS AVENTURAS DE ODISEO

3- Entrando na segunda parte da Odisea, enumera as aventuras de Odiseo antes de residir na illa de Calipso e que son narradas por el mesmo estando no país dos Feacios. 

Quen é Nausícaa? ver canto VI

4-Sobre o CANTO VIII

En que lugar se encontra Odiseo?

Como se chaman os seus habitantes?

Cal é o epíteto ou fórmula con que se acompaña a este xentilicio?

Como se chama o rei deste lugar?

Que deusa lle axuda baixo apariencia mortal?

Que xogos contempla Odiseo?

Participa nalgunha competición?

Neste canto Homero lembra por boca dun aedo os amores adúlteros de dous deuses (narra ti esta historia brevemente).

Que agasallos recibe Odiseo?

Despois do baño con que personaxe feminino se atopa e fala? Que lle agradece?

Logo canta o aedo. Que levan os teucros a súa agora?

Alcinoo observou a Odiseo chorar e súplicalle que lle diga que cousa?

5- No canto IX Odiseo di:

"Que cousa relatarei en primeiro termo e cal en último lugar, sendo tantos os infortunios que me enviaron os celestiais deuses? Primeiro, quero dicirvos o meu nome para que o saibades, e en adiante, despois que me librar do día cruel, sexa eu o voso hóspede, a pesar de vivir nunha casa que está moi lonxe. Son Odiseo Laertíada, tan coñecido dos homes polas miñas astucias de toda clase."

Que relata o heroe a seguir?

Que pasa cos cicóns e cos lotófagos?

Cal é a terceira aventura?

Quen é Polifemo? Cantas naves había?

De onde sacaran o viño?

Cando aparece Polifemo e que desastre provoca antes de quedar durmido?

Porque nese intre non o mata Odiseo?

Ao día seguinte que ocorre?

Como di chamarse Odiseo ante Polifemo?

Como saen finalmente da cova?

Cal é o designio final de Polifemo?

6 -Sobre o Canto X

Quen é Eolo? Resume os encontros con Eolo e o seu resultado diverso.

Quen é a maga que coñece a continuación?

Que lle ocorre a algúns dos compañeiros de Odiseo?

Como consegue o noso heroe saír desta difícil situación?

Quen lle di estas palabras?

«"Fillo de Laertes, de linaxe divino, Odiseo rico en ardides, non permanezades máis tempo no meu palacio contra a vosa vontade. Antes tedes que levar a cabo outro viaxe; tes que achegarte á mansión de Hades e a terrible Perséfone para pedir oráculo á alma do tebano Tiresias, o adivino cego, cuxa mente aínda está inalterada. Pois só a este, incluso morto, concedeu Perséfone ter conciencia; que os demais amósanse como sombras."

7-Sobre o canto XI.

Cara a que lugar se encamiña?

A quen busca neste lugar?

Este personaxe dálle dúas opcións ao futuro da súa tripulación? cales son e de que depende un resultado ou o outro?

Odiseo que lle pregunta a súa nai naquel lugar?

Tamén está alí Agamenón, que é o que este lle narra a Odiseo?

E Aquiles, que lle conta ao rei de Ítaca?

8- Sobre o canto XII

Unha aventura moi coñecida de Ulises é a das sereas. Procura saber como sucedeu.

Neste canto se contan catro aventuras máis que deberás relatar brevemente. 
As imaxes que aparecen a caron deste texto que aventura cres que representan:

O DESENLACE DA ODISEA, O REGRESO A ÍTACA

9- Na terceira parte da Odisea: Como logra Penélope dilatar a elección dun novo esposo entre os pretendentes que a rodean?

10- Que deusa lle axuda a Odiseo a non ser recoñecido polos seus en Ítaca?

Pero que tres personaxes e que animal o recoñecen e como lle axudan na súa vinganza?

11- Como remata finalmente cos pretendentes de Penélope?

12- Finalmente repara no tema dun poema do século XX do poeta grego Kavafis titulado Ítaca,tras da súa lectura resume coas túas palabras o que cres que nos quere comunicar o seu autor: